داکریوسیستیت (Dacryocystitis) یا التهاب کیسه اشکی یکی از عفونت های شایع چشمی است که در اثر انسداد مجرای اشکی و تجمع باکتری ها در ناحیه بین چشم و بینی به وجود می آید. این بیماری باعث تورم ، درد ، قرمزی گوشه داخلی چشم و ترشح چرکی می شود و در صورت بی توجهی ، می تواند به عفونت های جدی تر چشمی منجر گردد. داکریوسیستیت در هر سنی ممکن است بروز کند اما در نوزادان و سالمندان شیوع بیشتری دارد. تشخیص سریع و درمان اصولی زیر نظر بهترین جراح چشم تبریز و چشم پزشک متخصص نقش مهمی در پیشگیری از آسیب های احتمالی به بافت های اطراف چشم دارد.
التهاب کیسه اشکی دقیقاً چیست؟
داکریوسیستیت به التهاب یا عفونت کیسه اشکی گفته می شود؛ بخشی از دستگاه اشکی که وظیفه تخلیه اشک از چشم به بینی را دارد. هنگامی که مسیر تخلیه اشک بسته می شود ، اشک در این کیسه جمع شده و محیطی مناسب برای رشد باکتری ها ایجاد می کند. نتیجه این انسداد ، بروز عفونت و التهاب در گوشه داخلی چشم است. التهاب کیسه اشکی به دو نوع تقسیم می شود که در هر دو حالت ، مراجعه به چشم پزشک و درمان سریع اهمیت زیادی دارد تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.
- داکریوسیستیت حاد: شروع ناگهانی با درد و تورم شدید
- داکریوسیستیت مزمن: طولانی مدت ، خفیف تر و همراه با ترشحات مکرر
برای دریافت مشاوره تخصصی از دکتر آراز محمدزاده، فرم زیر را تکمیل نمایید.
علائم و نشانه های التهاب کیسه اشکی
علائم داکریوسیستیت ممکن است بسته به سن و شدت بیماری متفاوت باشد ، اما معمولاً شامل موارد زیر است:
- تورم و قرمزی گوشه داخلی چشم همراه با درد
- ترشح چرکی از چشم ، به ویژه هنگام فشار دادن گوشه داخلی
- اشک ریزی مداوم یا احساس سنگینی در اطراف چشم و بینی
- در نوزادان: ریزش اشک بدون توقف ، بی قراری یا تب خفیف
- در موارد پیشرفته التهاب کیسه اشکی : کاهش دید یا گسترش التهاب به اطراف چشم دیده می شود.
علت بروز داکریوسیستیت
اصلی ترین علت بروز این بیماری ، انسداد مجرای اشکی است. این انسداد می تواند به دو صورت رخ دهد:
- مادرزادی: در نوزادان به دلیل باز نشدن کامل مجرای اشکی هنگام تولد
- اکتسابی: در بزرگسالان به علت عفونت های مکرر سینوسی ، آلرژی ، پولیپ بینی ، ضربه یا جراحی های قبلی
روش های تشخیص ملتهب شدن کیسه اشکی چشم
تشخیص التهاب کیسه اشکی و Dacryocystitis توسط چشم پزشک فوق تخصص مجرای اشکی انجام می شود. در معاینه بالینی ، پزشک با مشاهده تورم ، قرمزی و ترشحات چرکی در گوشه داخلی چشم ، به وجود عفونت پی می برد.
در صورت نیاز ، ممکن است از روش های زیر برای تشخیص دقیق تر استفاده شود:
- فشار دادن کیسه اشکی: خروج چرک از مجرا نشانه عفونت فعال است.
- آزمایش ترشحات چشم: برای تشخیص نوع باکتری عامل عفونت
- تصویربرداری از مجرای اشکی (داکریوسیستوگرافی) برای تعیین میزان انسداد
- آندوسکوپی بینی: جهت بررسی مسیر تخلیه اشک و علت انسداد
درمان داکریوسیستیت چگونه است؟
درمان این بیماری به نوع و شدت آن بستگی دارد. هدف اصلی ، رفع عفونت و باز کردن مسیر تخلیه اشک است.
درمان دارویی داکریوسیستیت حاد
در مراحل اولیه ، پزشک از روش های غیرجراحی برای کنترل عفونت استفاده می کند:
- آنتی‌بیوتیک های خوراکی یا موضعی برای از بین بردن باکتری ها
- کمپرس گرم روزانه برای تسهیل تخلیه ترشحات
- شست و شوی چشم با سرم فیزیولوژی جهت پاک سازی بافت ملتهب
در نوزادان ، ماساژ ملایم ناحیه اشکی (ماساژ کرِیگلِر) توسط والدین می تواند به باز شدن مجرا کمک کند.
درمان جراحی داکریوسیستیت مزمن
اگر انسداد مزمن یا عفونت های مکرر وجود داشته باشد ، درمان دارویی کافی نیست. در این حالت ، چشم پزشک ممکن است جراحی داکریوسیستو رینوستومی (DCR) را پیشنهاد دهد.
در این جراحی ، مسیر جدیدی بین کیسه اشکی و حفره بینی ایجاد می شود تا اشک بدون انسداد تخلیه شود. این عمل می تواند به روش سنتی یا با آندوسکوپی انجام شود و معمولاً نتیجه ای ماندگار دارد.
آیا التهاب کیسه اشکی خطرناک است؟
در بیشتر موارد داکریوسیستیت با درمان صحیح به طور کامل بهبود می یابد. اما اگر عفونت درمان نشود یا بیمار خوددرمانی کند ، ممکن است عوارض خطرناکی ایجاد شود ، از جمله:
- گسترش عفونت به بافت های اطراف چشم (سلولیت چشمی)
- تشکیل آبسه در ناحیه کیسه اشکی
- انسداد مزمن و تکرار عفونت
- کاهش موقت دید یا آسیب بافتی
- در موارد نادر: انتشار عفونت به بدن و بروز سپسیس (عفونت سیستمیک)
بنابراین ، در صورت مشاهده تورم ، درد یا ترشح چرکی ، مراجعه سریع به چشم پزشک فوق تخصص ضروری است.
همچنین، مراجعه دوره ای به چشم‌پزشک برای ارزیابی سلامت مجاری اشکی در نوزادان ، سالمندان و افراد مستعد انسداد ، نقش مهمی در پیشگیری دارد.
تفاوت داکریوسیستیت با انسداد مجرای اشکی
اگرچه این دو اصطلاح به هم مرتبط هستند ، اما تفاوت مهمی دارند:
- انسداد مجرای اشکی تنها به بسته شدن مسیر تخلیه اشک اشاره دارد و ممکن است بدون عفونت باشد.
- التهاب کیسه اشکی زمانی رخ می دهد که در اثر همین انسداد ، عفونت و التهاب در کیسه اشکی ایجاد شود.
به بیان ساده ، هر داکریوسیستیتی با انسداد همراه است ، اما هر انسدادی الزاماً به عفونت منجر نمی شود. تشخیص نوع بیماری تنها با معاینه چشم پزشک متخصص امکان پذیر است.
سخن آخر
داکریوسیستیت یا التهاب کیسه اشکی ، یک بیماری شایع ولی قابل درمان است. در صورت مشاهده علائم اولیه مانند تورم ، قرمزی یا ترشح از چشم ، حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید. درمان سریع ، نه تنها باعث تسکین علائم می شود ، بلکه از بروز عوارض خطرناک چشمی نیز جلوگیری می کند.
