زمانی که رنگدانه های شبکیه چشم که مسئول دید در نور کم می باشند دچار التهاب شوند ، فرد در معرض بیماری شب کوری قرار خواهد گرفت.  توجه داشته باشید که نابینایی در شب بدین معنا نیست که فرد شب ها توانایی دیدن نداشته باشد ، بلکه این بیماری سبب اختلال میدان بینایی در شب یا در نور ضعیف می شود. دکتر آراز محمدزاده جراح و متخصص چشم می باشند.

شب کوری

دلایل ابتلا به شب کوری

شب کوري غالبا ناشی از ژنتیک و وراثت می باشد ؛، البته در موارد معدودی ، جهش ژنتیک نیز می تواند منجر به بروز این بیماری گردد.

لازم به ذکر است که اختلال در دید در شب به تنهایی ، یک بیماری نبوده و اغلب نشانه ای از سایر اختلالات بینایی می باشد ؛ به عنوان مثال در پاره ای از موارد ، اختلال بینایی در شب یا در فضاهایی با نور ضعیف می تواند به دنبال نزدیک بینی شدید اتفاق بیفتد.

علاوه بر نزدیک بینی ، موارد دیگری نیز وجود دارند که احتمال ابتلا به شب کوری را افزایش می دهند که عبارتند از :

  1. قوز قرنیه
  2. دیابت
  3. آب سیاه
  4. آب مروارید
  5. کمبود ویتامین A

علائم شب کوری

نابینایی در شب نشانه وجود یک بیماری در زیرین چشم است و در زمانی که نور محیط بسیار کم باشد باعث اختلال در بینایی فرد می شود.
همانطور که گفته شد این بیماری می تواند مانع از دید موانع موجود در شب یا دیدن ستاره ها شود. همراه با این بیماری ممکن است نشانه های دیگر نیز رخ دهد که عبارت اند از:

  1. سردرد
  2. چشم درد
  3. حالت تهوع و استفراغ
  4. داشتن دید تار یا دید ابری
  5. حساسیت به نور
  6. داشتن مشکل در دیدن اجسام دور

در نور کم یا بدون نور چه اتفاقی برای چشم می افتد؟

چشمان ما دائما در حال تطبیق دادن خود با میزان نور در محیط است. زمانی که در محیط هایی با نور کم یا بدون نور هستیم، ، مردمک های چشم ما(همان داره های سیاه .سط چشم) بزرگتر و گشاد می شوند تا نور بیشتری را وارد چشم کنند.نور وارد شده به چشم توسط شبکیه ها که بافت هایی در پشت چشم هستند، دریافت می شوند . شبکیه، سلول های میله ای و مخروطی را در خود جای داده اند. سلول های مخروطی به ما کمک می کنند تا رنگ را ببینیم و سلول های میله ای دید ما را در تاریکی فراهم می کنند.
زمانی که این سلول های میله‌ ای به دلیل بیماری، جراحت یا بروز هر علتی ، عملکرد خوبی ندارند، چشم ها قابلیت دید در شب یا نور کم را از دست می دهد.

نحوه تشخیص شب کوری

برای تشخیص این بیماری پزشک از شما سوالاتی را می پرسد که عبارت اند از:

  • آیا حرکت کردن در محیط های که نور بسیار کمی دارند برای مشکل است؟
  • رانندگی برای شما در شب سخت است؟
  • آیا می توانید در نور کم چهره افراد را تشخیص دهید؟
  • آیا بعد از رفتن از یک محیط تاریک به یک محیط روشن، مدت زمانی که طول می کشد تا چشمتان با میزان نور محیط تطابق پیدا کند بسیار طولانی می باشد؟
  • آیا بعد از رفتن از یک محیط روشن به یک اتاق تاریک مدت زمان بسیار زیادی طول می کشد تا بتوانید اتاق را ببینید؟

پس از پاسخ به این سوالات پزشک چشم های شما را معاینه می کند. معاینات چشم شامل موارد زیر می باشد:

  • تست بینایی رنگ، رفلکس نوری مردمک چشم، حدت بینایی
  • رفرکشن جهت بررسی تجویز عینک یا لنز های چشم
  • معاینه شبکیه چشم ها برای بررسی وجود هر گونه آسیب در ساختار چشم
  • معاینه اسلیت لمپ برای بررسی ساختار های جلویی چشم مانند قرنیه، پلک، عنبیه و غیره

علاوه بر معاینات فوق ممکن است برای شما آزمایشاتی را تجویز نماید که شامل موارد زیر است:

  • آزمایش الکتروتینوگرافی

این آزمایش واکنش های الکتریکی سلول های استوانه ای و مخروطی چشم را در معرض نور بررسی می کند. این آزمایش قادر است عملکرد غیر طبیعی شبکیه تشخیص دهد.

  • آزمایش میدان دید

این آزمایش می تواند مشکلاتی دید میدانی و جانی را که بر اثر بیماری های چشمی یا سکته مغزی به وجود آمده است را تشخیص دهد.

چگونه می توان از شب کوری پیشگیری کرد؟

این بیماری ارثی محسوب می شود و نمی توانید از بروز بیماری یا که به صورت وراثتی منتقل می شود جلوگیری کنید، اما می توان ب تغییر سبک زندگی خود شرایط را بهبود ببخشید.
برخی از این اقدامات عبارت است از :

  • مصرف مواد غذایی که ویتامین ای فراوان دارند: مانند هیج، طالبی، کدو حلوایی، اسفناج شیر و تخم مرغ.
  • مرتبا چشم های خود را توسط پزشک متخصص معاینه و چکاپ کنید تا آنها بتوانند به موقع متوجه بروز مشکل شده و اقدامات لازم را در پش بگیرند.
  • عینک آفتابی بزنید تا چشم هایتان در برابر نورخورشید محافظت شود. اشعه ماوراء بنفش خطر ابتلا به بیماری های مختلف چشمی را بالا می برد.
    ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید. ورزش با کنترل فشار خون و سطح گلوکز می تواند خطر ابتلا به بیماری های چشمی را کاهش دهد.

در بلند مدت چه اتفاقی در انتظار بیماران شب کور است؟

اگر شب کوری دارید، باید برای حفاظت از خود و دیگران برخی نکات امنیتی را رعایت کنید تا خود و اطرافیانتان در سلامت باشید. برای مثال:
تا زمانی که پزشک متخصص علت اصلی شب کوری شما را تشخیص دهد، سعی کنید از رانندگی در شب بپرهیزید و سعی کنید اغلب در روز که دید خوب و کافی دارید رانندگی کنید. اگر مجبور به رانندگی در شب و طی کردن مسافتی با خودرو هستید، بهتر ا ست از یک دوست یا آشنا بخواهید رانندگی کند یا از تاکسی و وسایل نقلیه دیگر استفاده کنید.

درمان شب کوری

اکثریت پزشکان متفق القول بر این باروند که این بیماری در دسته بیماری هایی قرار دارد که درمان ندارند ، اما برخی از محققین حوزه پزشکی همواره در تلاش در راستای یافتن راهی موثر برای درمان این بیماری می باشند.

یکی از روش هایی که در حال حاضر محققان داخل و خارج کشور در حال آنالیز و بررسی آن هستند ، ژن درمانی و استفاده از سلول های بنیادین می باشد.

اگرچه تاکنون راهکاری موثر جهت درمان قطعی بیماری شب کوری ، معرفی نشده است ؛ اما به افراد مبتلا به این بیماری توصیه می شود به منظور جلوگیری از پیشرفت آن ، مواد غذایی حاوی ویتامین A و E ؛ نظیر سبزیجات و میوه های تازه و همچنین غذاهای دریایی را در برنامه غذایی خود بگنجانند.

رژیم غذایی

زمانی که علت اصلی ابتلا به بیماری نابینایی در شب، کمبود ویتامین A باشد. پزشک توصیه می کند رژیم غذایتان را تغییر دهید و در آن بیشتر از موادی غذایی که حاوی ویتامین آ هستند استفاده کنید. منابع حاوی ویتامین آ عبارت اند از:

  • تخم مرغ
  • شیر های غنی شده
  • سبزیجات و میوه های زرد و نارنجی رنگ
  • روغن کبد ماهی کاد
  • سبزیجاتی که دارای برگ های پهن و سبز تیره هستند.

شب کوری

عمل لیزیک و جراحی چشم

در موارد شدید تر ممکن است پزشک انجام جراحی چشم را ضروری داند. یکی از این جراحی ها لیزیک می باشد که در آن شکل قرنیه برای بهبود بینایی فرد تغییر می کند. البته لازم به گفت است که این عارضه در برخی از موارد قابل درمان نمی باشد. اگر چه می توان گفت برخی از دستگاه های چشم و خدمات درمانی ممکن است تا حد بسیار کمی قادر باشند نشانه ها و کیفیت زندگی را برای بیمار بهبود ببخشند.

استفاده از عینک یا لنز تماسی برای درمان شب کوری

یکی از روش های درمان شب کوري استفاده از عینک های خاص یا لنز های تماسی است که می تواند به تقویت بینایی افراد کمک کند.