استرابیسم یا همان لوچی چشم ، یکی از شایع ترین اختلالات بینایی در کودکان است که باعث ناهماهنگی در جهت نگاه دو چشم می شود. این مشکل می تواند یک یا هر دو چشم را به سمت داخل ، خارج ، بالا یا پایین منحرف کند و گاهی ترکیبی از این انحراف ها دیده می شود. حدود ۴ درصد کودکان زیر ۶ سال به این عارضه مبتلا هستند و تشخیص زودهنگام آن نقش حیاتی در پیشگیری از آسیب دائمی بینایی دارد. معاینه منظم توسط بهترین جراح چشم تبریز ، به ویژه در صورت وجود علائم یا سابقه خانوادگی ، می تواند از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری کند. درمان به موقع نه تنها شانس بهبود بینایی را افزایش می دهد ، بلکه مانع بروز محدودیت های اجتماعی و عوارض ثانویه در آینده خواهد شد.
علت استرابیسم
انحراف چشم در کودکان می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که به طور کلی شامل ژنتیک ، مشکلات عضلانی یا عصبی و برخی بیماری های چشمی است. مهم ترین علل به شرح زیر می باشند:
۱. وراثت : سابقه خانوادگی یکی از عوامل اصلی بروز انحراف چشم است. در صورتی که یکی از والدین یا بستگان نزدیک دچار این مشکل باشند ، احتمال ابتلای کودک بیشتر خواهد بود.
۲. اختلالات عضلانی : ضعف یا عدم هماهنگی در عملکرد عضلات حرکتی چشم می تواند منجر به انحراف شود. این عضلات مسئول حرکت و هم محوری چشم ها هستند و هرگونه نقص در عملکرد آن ها باعث عدم تعادل در نگاه می شود.
۳. مشکلات عصبی : آسیب به اعصاب کنترل کننده حرکات چشم یا بیماری هایی مانند فلج مغزی می توانند زمینه ساز اختلال استرابیسم باشند.
۴. بیماری های چشمی : مشکلاتی نظیر آب مروارید مادرزادی یا نزدیک بینی شدید ، با ایجاد اختلال در تمرکز تصویر روی شبکیه ، احتمال بروز انحراف چشم را افزایش می دهند.
۵. اختلالات بینایی : در برخی موارد ، کودک برای جبران ضعف بینایی در یک چشم ، آن را منحرف می کند. این حالت اغلب در نتیجه مشکلاتی مانند دوربینی یا نزدیک بینی شدید دیده می شود.
برای دریافت مشاوره تخصصی از دکتر آراز محمدزاده، فرم زیر را تکمیل نمایید.
علائم انحراف چشم (استرابیسم)
علائم انحراف چشم در کودکان می تواند متنوع باشد و بسته به نوع و شدت مشکل متفاوت دیده شود. برخی از نشانه های رایج این اختلال را می توان به شرح زیر نام برد:
- انحراف چشم ها : شایع ترین علامت ، انحراف یکی یا هر دو چشم به سمت چپ ، راست ، بالا یا پایین است که ممکن است موقتی یا دائمی باشد.
- هماهنگی نامناسب چشم ها : چشم ها در بچه ها مبتلا ممکن است نتوانند به طور همزمان روی یک نقطه تمرکز کنند و یکی از چشم ها به سمت دیگری منحرف شود.
- خستگی یا تنش چشم ها : کودک ممکن است هنگام تمرکز روی اشیاء یا انجام فعالیت هایی مانند خواندن به دلیل ابتلا به استرابیسم ، احساس خستگی یا فشار در چشم ها داشته باشد.
- کج کردن سر یا چشمک زدن مکرر : برای جبران انحراف چشم ، برخی کودکان ممکن است سر خود را به صورت غیر طبیعی کج کنند یا به طور مکرر چشمک بزنند.
- مشکل در تمرکز : نوجوان ممکن است در تمرکز روی اشیاء یا تصاویر دچار مشکل شود ، به خصوص اگر بینایی او تار باشد.
- دوبینی : در برخی موارد ، کودک ممکن است دو تصویر از یک شیء ببیند که ناشی از دریافت تصاویر متفاوت توسط هر چشم است.
- سردرد یا درد چشم : گاهی بچه ممکن است به دلیل تلاش برای تمرکز ، از سردرد یا درد در ناحیه چشم به دلیل ابتلا به استرابیسم شکایت کند.
در صورت مشاهده این علائم ، مراجعه به چشم پزشک برای تشخیص و درمان زودهنگام ضروری است تا از بروز مشکلات بینایی طولانی مدت جلوگیری شود و نونهال بتواند دید بهتری داشته باشد.
تشخیص استرابیسم و لوچی چشم در کودکان
تشخیص به موقع اختلال و آغاز درمان در مراحل اولیه ، نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت بیماری و کمک به حفظ و بهبود بینایی دارد. تشخیص انحراف چشم در کودکان معمولاً توسط چشم پزشک انجام می شود و شامل چند مرحله مختلف است. از آنجا که این اختلال ممکن است در ابتدا به طور واضح دیده نشود ، تشخیص زودهنگام اهمیت زیادی دارد. در ادامه برخی از روش های تشخیص آورده شده است.
- مشاهده بالینی : پزشک رفتار نوجوان را بررسی می‌کند و اگر چشم‌ها به صورت مداوم یا گاه به گاه به سمت غیر طبیعی منحرف شوند ، این می تواند نشانه انحراف باشد.
- معاینه فیزیکی : از بچه ها خواسته می شود به اشیاء یا نورهای مختلف نگاه کند تا حرکات چشم ها و جهت گیری آن ها مورد ارزیابی قرار گیرد.
- آزمون های بینایی : برای شناسایی مشکلاتی مانند دوربینی یا نزدیک بینی ، تست های بینایی انجام می شود تا مشخص شود آیا انحراف چشم و استرابیسم ناشی از ضعف بینایی است یا خیر.
- آزمون انکساری : پزشک با ابزارهای تخصصی وضعیت انکسار چشم کودک را بررسی می کند تا علت انحراف را در مواردی مانند آستیگماتیسم یا خطای انکساری تشخیص دهد.
- تست هماهنگی عضلات چشم : با استفاده از وسایل خاص ، هماهنگی و عملکرد عضلات چشم ارزیابی می شود تا اختلالات عضلانی مشخص شود.
- تصویربرداری : در موارد خاص ممکن است تصویربرداری هایی مانند اسکن های چشم برای بررسی ساختار عضلات و اعصاب انجام شود.
- آزمون های عصبی : در صورت شک به علل عصبی ، تست های مربوط به عملکرد اعصاب کنترل کننده حرکت چشم انجام می گیرد.
تشخیص دقیق و به موقع انحراف چشم در کودکان ، نقش مهمی در انتخاب درمان مناسب و جلوگیری از عوارض بینایی بلند مدت دارد. بنابراین در صورت مشاهده علائم استرابیسم ، مراجعه سریع به چشم پزشک ضروری است.
روش های درمانی انحراف چشم کودکان کدام است؟
لوچی در بچه ها بر اساس عوامل مختلفی از جمله سن ، وضعیت سلامت کلی ، سابقه پزشکی ، میزان تحمل کودک نسبت به درمان و نوع و شدت انحراف چشم درمان می شود که ممکن است ترکیبی از روش های زیر باشد:
استفاده از عینک یا منشور برای اصلاح دید
تجویز قطره های چشمی خاص
انجام تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات چشم
استفاده متناوب از پوشش روی یک یا هر دو چشم که به ویژه در صورت وجود تنبلی چشم مؤثر است.
در مواردی که روش های غیر جراحی پاسخگو نباشند ، جراحی استرابیسم به عنوان یک گزینه ایمن و مؤثر تحت نظر پزشک توصیه می شود.
نکته پایانی
ابتلا به لوچی چشم در برخی موارد می تواند نشانه ای از وجود بیماری های جدی چشمی یا مغزی باشد؛ برای مثال، ممکن است با تومورهایی مانند رتینوبلاستوما یا آسیب های داخل جمجمه همراه باشد که نیاز به درمان فوری دارند. در صورت بروز چنین احتمالی ، کودک باید سریعاً تحت نظر بهترین چشم پزشک کودکان قرار گیرد. علائم هشدار دهنده شامل رفلکس قرمز غیر طبیعی ، محدودیت در حرکت چشم به سمت خارج ، دوبینی ، سردرد ، حرکات غیرارادی و تکراری چشم (نیستاگموس) ، چرخش سر به پهلو و سایر نشانه های عصبی است. همچنین ، استرابیسم می تواند با بیماری های عصبی نظیر فلج مغزی همراه باشد و نیازمند بررسی تخصصی دقیق است.
