ناخنک چشم یا Pterygium یکی از بیماری های رایج سطح چشم است که با رشد بافتی شبیه به زائده سفید یا مایل به صورتی بر روی ملتحمه دیده می شود. این زائده معمولاً به شکل مثلث یا فلش بوده و به سمت قرنیه و در نهایت مردمک چشم حرکت می کند. در مراحل ابتدایی اغلب مشکلی برای بینایی ایجاد نمی کند ، اما در صورت پیشرفت می تواند دید فرد را مختل و اختلالات بینایی ایجاد کند. بیشتر اوقات ناخنک از گوشه داخلی چشم شروع به رشد کرده و به سمت مرکز چشم کشیده می شود. هرچند این بیماری خوش خیم است و سرطانی محسوب نمی شود ، اما به گفته متخصص چشم و بهترین جراح چشم تبریز در صورت بی توجهی می تواند مشکلاتی برای بیمار ایجاد کند.
علت ایجاد ناخنک چشم
یکی از مهم ترین دلایل بروز ناخنک ، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه UV خورشید است. به همین دلیل این بیماری در مناطق گرم و آفتابی شیوع بیشتری دارد. به همین دلیل است که ناخنک در بین کشاورزان ، کارگران فضای باز ، ماهیگیران و افرادی که در مناطق کویری یا ساحلی زندگی می کنند بیشتر دیده می شود. عواملی که احتمال ابتلا را افزایش می دهند شامل:
- تماس مستقیم و مداوم با نور خورشید بدون استفاده از عینک آفتابی یا کلاه لبه دار
- زندگی یا کار در محیط های پر از گرد و غبار ، آلودگی و خشکی هوا
- افزایش سن
- کمبود ویتامین A
- برخی بیماری های ویروسی مانند HPV
برای دریافت مشاوره تخصصی از دکتر آراز محمدزاده ، فرم زیر را تکمیل نمایید.
علائم ناخنک چشم
در مراحل اولیه ، ناخنک ممکن است بدون علامت باشد و تنها تغییر ظاهری چشم توجه فرد را جلب کند. اما با گذشت زمان و رشد بافت ، علائم مختلفی ظاهر می شوند ، از جمله:
- احساس وجود جسم خارجی در چشم (مانند خرده شیشه یا شن ریزه)
- سوزش ، خارش و تحریک پذیری چشم ها
- قرمزی مکرر و آزاردهنده چشم
- مشکل در استفاده از لنزهای تماسی
- اختلال در بینایی به دلیل درگیری قرنیه یا ایجاد آستیگماتیسم
شدت علائم در افراد مختلف متفاوت است و بسته به میزان پیشرفت ناخنک و محل قرارگیری آن تغییر می کند.
روش های درمان ناخنک چشم
درمان این بیماری بسته به شدت آن متفاوت است. در مراحل خفیف معمولاً نیاز به مداخله جدی وجود ندارد و تنها از دارو برای کنترل علائم استفاده می شود. اما در صورت پیشرفت و تأثیر روی قرنیه یا ایجاد مشکلات زیبایی ، جراحی بهترین گزینه خواهد بود.
۱. درمان دارویی
برای کاهش علائم ناخنک ، پزشک معمولاً قطره های اشک مصنوعی یا قطره های ضد التهاب را تجویز می کند. این داروها باعث کاهش قرمزی ، خشکی و تحریک چشم می شوند ، اما قادر به از بین بردن خود ناخنک نیستند.
۲. جراحی ناخنک چشم
وقتی ناخنک رشد زیادی داشته باشد و به مرکز قرنیه برسد یا باعث آستیگماتیسم شود ، باید با جراحی برداشته شود. اهداف اصلی جراحی عبارت اند از:
- جلوگیری از کاهش بینایی
- اصلاح ظاهر چشم و بازگشت به حالت طبیعی
- کاهش احتمال بروز عوارضی مانند آستیگماتیسم
روش های جراحی ناخنک
در جدول زیر با انواع جراحی های ناخنک و ویژگی های هر یک آشنا می شوید.
👁️🗨️ روش های جراحی ناخنک چشم
سه روش اصلی برای برداشتن ناخنک وجود دارد که بسته به وضعیت چشم و تشخیص پزشک انتخاب می شوند:
| 📍 برداشت ناخنک چشم و پیوند ملتحمه (اتوگرفت): در این روش پس از برداشتن ناخنک ، بخشی از ملتحمه چشم خود فرد از زیر پلک بالا برداشته و در محل زائده پیوند زده می شود. احتمال بازگشت مجدد ناخنک در این روش بسیار پایین (حدود ۵ درصد) است. |
| 📍 پیوند لایه آمنیوتیک جنینی: به جای استفاده از ملتحمه خود فرد ، از بافت آمنیوتیک جفت اهدایی استفاده می شود. این روش بیشتر در بیمارانی که نیاز به جراحی های دیگر مانند آب سیاه دارند ، کاربرد دارد. |
| 📍 برداشت ساده بدون پیوند: در این روش تنها بافت ناخنک برداشته می شود و بافت دیگری جایگزین نمی گردد. به دلیل احتمال بالای عود ناخنک چشم ، این شیوه کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. |
💡 نکته: انتخاب روش جراحی به محل و اندازه ناخنک ، شرایط بافت چشم و سابقه بیماری های چشمی بستگی دارد. مشاوره با چشم پزشک بهترین راه برای انتخاب گزینه مناسب است.
مراقبت های بعد از جراحی ناخنک
- چشم operated شده برای ۲۴ ساعت پانسمان می شود.
- پزشک قطره های آنتی بیوتیک و استروئیدی تجویز می کند تا خطر عفونت و التهاب کاهش یابد.
- بازگشت به فعالیت های روزمره معمولاً پس از یک هفته امکان پذیر است.
- استفاده از قطره ها و ژل های مرطوب کننده باعث کاهش خشکی و تسریع روند بهبودی از ناخنک چشم می شود.
باید توجه داشت که احتمال بازگشت ناخنک حتی پس از جراحی نیز وجود دارد ، اما انتخاب روش مناسب توسط جراح ماهر ، این احتمال را به حداقل می رساند.
عوارض احتمالی جراحی ناخنک
اگرچه جراحی ناخنک چشم ایمن محسوب می شود ، اما ممکن است عوارض نادری ایجاد کند ، مانند:
- خشکی چشم (قابل کنترل با قطره)
- التهاب یا عفونت پس از عمل
- نازک شدن قرنیه (بسیار نادر)
- عود مجدد ناخنک
پیشگیری از بروز ناخنک
بهترین روش برای پیشگیری از بروز ناخنک چشم ، محافظت از چشم ها در برابر عوامل محیطی است :
- استفاده مداوم از عینک آفتابی با فیلتر UV در هوای آفتابی و حتی ابری
- پوشیدن کلاه لبه دار در محیط های باز
- استفاده از قطره های مرطوب کننده در آب و هوای خشک یا آلوده
- پرهیز از تماس طولانی با گرد و غبار و آلودگی محیطی
این اقدامات به ویژه برای افرادی که شغل یا سبک زندگی آن ها مستلزم حضور در فضای باز است، اهمیت زیادی دارد.
هزینه جراحی ناخنک چشم
هزینه عمل ناخنک به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله میزان پیشرفت بیماری ، روش جراحی انتخابی و شرایط بالینی بیمار. معمولاً پس از معاینه توسط چشم پزشک ، هزینه دقیق مشخص می شود. در کلینیک های تخصصی چشم پزشکی بیمار می تواند پس از مشاوره و بررسی وضعیت چشم ، از هزینه و شرایط عمل آگاهی پیدا کند و با خیالی آسوده برای جراحی اقدام نماید.
سخن آخر
ناخنک چشم بیماری خوش خیمی است که به ویژه در افرادی که در معرض نور خورشید و محیط های خشک و آلوده هستند ، شیوع بیشتری دارد. این بیماری در مراحل ابتدایی بدون علامت است ، اما در صورت رشد بیش از حد می تواند بینایی را مختل کرده و مشکلات زیبایی ایجاد کند. درمان دارویی تنها علائم را کاهش می دهد و جراحی تنها راه قطعی حذف ناخنک به شمار می رود. با رعایت نکات پیشگیرانه و محافظت از چشم ها می توان تا حد زیادی از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد.
