در علم پزشکی ، از بیماری آب سیاه به عنوان گلوکوم یاد می شود که یکی از شایع ترین بیماری های چشمی است و در صورت عدم درمان به موقع توسط بهترین جراح چشم ، باعث نابینایی بیماران می شود ؛ این بیماری ناحیه عصب چشم را درگیر می کند. دکتر آراز محمدزاده متخصص چشم تبریز با ارائه مقاله زیر شما را با این عارضه بیشتر آشنا می کند.
عصب چشم
عصب چشم ، تشکیل شده از تعداد بسیار زیادی رشته عصبی می باشد که به صورت دسته ای از رشته ها در کنار یکدیگر جمع شده اند و باعث اتصال قسمت شبکیه چشم به مغز می شود ؛ در نتیجه عصب چشم ، تاثیر بسیار زیادی در بینایی افراد دارد. زمانی که بیماران مبتلا به بیماری آب سیاه شوند ، خروج مایع درونی چشم آن ها کاهش می یابد ( به ناحیه ای که مایع چشم در آن وارد و خارج می شود اتاق قدامی ، می گویند ؛ که در جلوی چشم قرار گرفته است. ) و در نتیجه باعث افزایش میزان فشار در درون چشم آنان می شود و در نهایت تخریب عصب چشم را به همراه دارد ؛ این بیماری به تدریج و به مرور زمان پیشرفت می کند ، به طوری که بسیاری از بیماران در ابتدا متوجه آن نمی شوند و زمانی درمی یابند که بیماری بسیار پیشرفت کرده است و برای درمان دیر شده است به همین دلیل به افراد توصیه می شود ، سالیانه تحت معاینه چشم قرار گیرند.
علائم بیماری گلوکوم
همانطور که گفتیم این بیماری علائم خاصی ندارد و بیماران جهت جلوگیری از پیشرفت آن باید به طور مرتب تحت معاینه چشم پزشک خوب در تبریز دکتر آراز محمدزاده قرار گیرند ، اما در صورتی که علائم زیر را مشاهده کردید سریعا به متخصص چشم پزشک مراجعه کنید :
- کاهش بینایی
- قرمزی چشم
- حالت تهوع
- احساس درد در ناحیه چشم
- دیدن هاله در اطراف اجسام
جراحی لیزری برای درمان آب سیاه چشم
یکی از روش های موثر برای درمان آب سیاه و بهبود بینایی چشم ، جراحی لیزری می باشد. البته لازم به ذکر است که در ابتدا از روش های طبیعی برای بهبود و درمان این عارضه استفاده می شود اما در مواردی که بیماری پیشروی کرده باشد تنها با جراحی لیزر شبکیه می توان بینایی فرد را بهبود بخشید.
- تست های مهم در ارزیابی آب سیاه
- معاینه سر عصب
- اندازه گیری فشار چشم
- بررسی میدان بینایی
انواع بیماری آب سیاه
بیماری گلوکوم ، به دو دسته تقسیم می شود که عبارت است از :
آب سیاه زاویه باز : منظور از گلوکوم زاویه باز ، این است که زاویه ای که مایع چشم از آن خارج میشود باز می باشد ؛ این نوع از بیماری آب سياه ، شایع ترین نوع آن می باشد ؛ هنگامی که فرد مبتلا به آن شده باشد ، شبکیه چشم بسیار طبیعی به نظر می رسد. منظور از زاویه ، ناحیه ای است که مایع چشم از اتاق قدامی خارج می شود.
آب سیاه زاویه بسته : اگر فردی به این نوع از بیماری آب سياه مبتلا شده باشد ، به طور ناگهانی فشار داخل چشم او افزایش می یابد.
چرا چشم آب سیاه می آورد ؟
- سابقه خانوادگی
- ضعف بینایی
- ابتلا به بیماری دیابت
- مصرف داروهای استروئیدی خاص نظیر پردنیزون
- آسیب دیدگی قبلی چشم
- عفونت چشم
انواع روش های جراحی آب سیاه کدام است ؟
در ادامه به چند نوع روش جراحی آب سیاه با لیزر اشاره شده است
- ترابکولوپلاستی لیزری آرگون (ALT)
- ترابکولوپلاستی لیزری انتخابی (SLT)
- ایریدوتومی لیزری محیطی (LPI)
- سیکلوفتوکوآگولاسیون
سایر روش های جراحی آب سیاه
- ترابکولکتومی
- جراحی ایمپلنت مجرای تخلیه
- الکتروکوتری
نکات مهم در رابطه با جراحی آب سیاه
- بعد از انجام جراحی لازم است یک هفته در منزل استراحت داشته باشید.
- از رانندگی کردن ، بلند کردن اجسام سنگین ، مطالعه کردن ، خم شدن به مدت 4 هفته بعد از عمل خودداری نمایید.
- از تماس آب با چشم خودداری کنید.
- ممکن است بعد از عمل چشم های شما مقداری زخم ، قرمز و یا آبکی باشد و حتی کمی برآمدگی در قسمت هایی که برش ایجاد شده است ، مشاهده نمایید که طبیعی بوده و نگران این موضوع نباشید.
- تا حدود 6 هفته ممکن است احساس تاری در دید داشته باشید.
- تا زمانی که چشم ها متورم است و زخم های آن برطرف نشده ، از لنزهای تماسی استفاده نکنید.
- بعد از انجام این عمل بیشتر بیماران نیازی به مصرف دارو برای کاهش فشار چشم ندارند.
راه های پیشگیری از آب سیاه
مهمترین راه های پیشگیری از آب سیاه عبارتند از:
معاینات منظم چشم : مهم ترین اقدام پیشگیرانه، معاینات منظم چشم توسط یک چشم پزشک است. معاینات منظم، به ویژه برای افراد بالای 40 سال، می تواند آب سیاه را در مراحل اولیه تشخیص دهد، زمانی که درمان می تواند موثرتر باشد.
کاهش فشار چشم : هدف اصلی درمان آب سیاه، کاهش فشار چشم است. این امر را می توان با دارو، لیزر یا جراحی انجام داد.
کنترل بیماری های زمینه ای : برخی بیماری ها مانند دیابت و فشار خون بالا می توانند خطر ابتلا به آب سیاه را افزایش دهند. کنترل موثر این بیماری ها می تواند به کاهش خطر ابتلا به آب سیاه کمک کند.
حفظ وزن سالم : چاقی یک عامل خطر برای آب سیاه است. حفظ وزن سالم با رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم می تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند.
ترک سیگار : سیگار کشیدن خطر ابتلا به آب سیاه را افزایش می دهد. ترک سیگار یکی از بهترین کارهایی است که می توانید برای سلامت چشم خود انجام دهید.
کاهش مصرف کافئین : مصرف زیاد کافئین می تواند فشار چشم را به طور موقت افزایش دهد. اگر در معرض خطر ابتلا به آب سیاه هستید، ممکن است بخواهید مصرف کافئین خود را محدود کنید.
محافظت از چشم ها در برابر آسیب : استفاده از عینک آفتابی محافظ در برابر اشعه ماوراء بنفش می تواند به محافظت از چشم ها در برابر آسیب و کاهش خطر ابتلا به آب سیاه کمک کند.
کاهش استرس : استرس می تواند فشار چشم را افزایش دهد. یافتن راه هایی برای مدیریت استرس، مانند یوگا یا مدیتیشن، می تواند به سلامت چشم شما کمک کند.
با انجام این اقدامات پیشگیرانه ساده می توانید خطر ابتلا به آب سیاه را به طور قابل توجهی کاهش داده و بینایی خود را برای سال های آینده حفظ کنید.
تشخیص آب سیاه
به منظور تشخیص بیماری ، در قدم اول بهترین چشم پزشک تبریز دکتر آراز محمدزاده اقدام به معاینه بالینی بیمار نموده و سپس به معاینه عصب بینایی و اندازه گیری فشار چشم می پردازد. لازم به ذکر است در راستای تشخیص دقیق آب سیاه ؛ علاوه بر موارد فوق ، تست های تشخیصی میدان بینایی و اندازه گیری ضخامت قرنیه نیز باید انجام پذیرد. توجه داشته باشید که موارد مذکور ؛ افزون بر این که در راستای تشخیص ، مورد استفاده قرار می گیرند ؛ پس از درمان بیماری ( فارغ از درمان با دارو یا جراحی ) ، جهت بررسی اثرگذاری درمان و کاهش یا توقف بیماری نیز مورد استفاده قرار گرفته و از آن ها تحت عنوان اقدامات درمانی تکمیلی نیز یاد می شود.
تفاوت آب سیاه و آب مروارید
همانطور که گفتیم بیماری آب سياه ناحیه عصب چشم را درگیر می کند و باعث افزایش فشار مایع چشم می شود در صورتی که بیماری آب مروارید در ناحیه عدسی چشم رخ می دهد و پیشرفت آن باعث کدر شدن عدسی چشم می شود.
چه افرادی در معرض ابتلا به آب سیاه قرار دارند ؟
به طور کلی افرادی که بیش از 40 سال سن دارند و همچنین افرادی که در خانواده سابقه ابتلا به این عارضه در خانواه آن ها وجود دارد ؛ به مراتب بیش از دیگر افراد در معرض ابتلا به گلوکوم هستند.
روش درمان آب سیاه
برای درمان بیماری آب سياه ، با توجه به پیشرفت و شرایط بیماران روش های درمانی متفاوتی وجود دارد که برخی از آن ها عبارتند از :
- درمان آب سياه با لیزر
- درماه آب سياه با دارو
- درمان آب سياه با جراحی
راه های جلوگیری از ابتلا به گلوکوم چشم
برای اینکه دچار آب سیاه چشم نشوید ، لازم است تغذیه مقوی داشته باشید و از مواد غذایی حاوی کاروتنوئید استفاده نمایید. از جمله مواد غذایی مفید می توان به هویج ، گوجه فرنگی ، زرد آلود ، سیب زمینی شیرین ، کدو حلوایی ، سبزیجات و میوه ها اشاره کرد. خوردن گوشت قرمز ، ماهی تازه و لبنیات نیز به حفاظت از سلامت چشم کمک می کند. همچنین لازم است از مصرفی برخی مواد خوراکی مثل کافئین و شکر اضافه خودداری شود.
نحوه جراحی آب سیاه
این عارضه نوعی عارضه چشمی است که به تشکیل مایع داخل چشم می انجامد و به منظور درمان ، آن راه های متعددی ؛ از جمله درمان دارویی ، جراحی با لیزر و روش های متداول جراحی وجود دارد. لازم به ذکر است که در خصوص درمان ؛ در وهله اول درمان های دارویی مورد استفاده قرار می گیرند. سپس در صورت عدم پاسخ به درمان ، جراحی با لیزر به بیمار پیشنهاد می شود. در صورتی که هیچ یک از این راه ها به درمان قطعی نیانجامند ، فرد مبتلا به گلوکوم یا آب سیاه باید تحت جراحی قرار گیرد. در این عمل جراحی ، بیمار تحت بیحسی موضعی قرار می گیرد ، سپس جراح و متخصص چشم در تبریز دکتر محمدزاده از قسمت صلبیه چشم ( بافت سفید چشم ) قطعه کوچکی برداشته و در نتیجه ، کانال کوچکی برای عبور مایع درون چشم فراهم می سازد. باید توجه داشت ؛ قسمت سفید چشم که برداشته شده ، از طریق لایه ای ظریف و در عین حال از ملتحمه پوشانده شده و مستور می گردد. بدین ترتیب مایع تجمع یافته از مجاری ایجاد شده و از چشم تخلیه شده و خارج می گردد.
